දේශපාලන පක්ෂ තම ශක්තිය හා බලය පෙන්වීමට පාක්ෂිකයන් වීදි බැස්ස වූ මැයි දිනය ද අවසන් විය. එම මෙහෙයවීම සඳහා කොපමණ මුදලක් සහ කාලයක් වැය කිරීමට සිදු වූයේ ද යන්න හෙළි කිරීමට ඔවුන් බැඳී නැත. ඒ සියල්ල ස්වේච්ඡාවෙන් සිදු වූ බව පෙන්වීමට සියලු ම දේශපාලන පක්ෂ උත්සාහ ගන්නා බවට ද කිසිදු සැකයක් නැත. කොළඹ පැවති රැස්වීමකට සහභාගි කරවා ගැනීමට එක පුද්ගලයෙකු සඳහා රුපියල් පන්දහසක් ගෙවා බත් පාර්සලයක් ලබා දී ඇතැයි ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂයක හිටපු මහ ලේකම්වරයෙකු රූපවාහිනි නාලිකාවකට පවසා තිබිණ. මෙම ප්‍රකාශවල සත්‍යාසත්‍ය භාවය කුමක් වුවද මෙවැනි සන්දර්ශන පවතින දේශපාලනයේ නෛසර්ගික ලක්ෂණයක් බව පැහැදිලි ය.

මෙම දේශපාලන පක්ෂ මහත් ධනයක් සහ කාලයක් වැය කොට මෙවැනි සන්දර්ශන පවත්වන්නේ ඉදිරියේ එළඹෙන ඡන්ද විමසීම්වලදී තම ජනප්‍රියතාවය උරගා බැලීම සඳහා ය. තමන්ට විශාල අනුගාමිකයන් පිරිසක් සිටින බව ප්‍රදර්ශනය කිරීම ඡන්දදායකයන් දිනා ගැනීමේ පහසු ක්‍රමයකි. ගම් දනවු පුරා වෛවර්ණ ඡායාරූප වලින් පිරි ප්‍රදර්ශන පුවරු ඉදි කොට තහවුරු කිරීමට අදහස් කරන්නේ ජනමතය තමන්ට ඇති නිසා ඡන්දය ලබා දිය යුත්තේ ද තමන්ටය යන්න තහවුරු කිරීමට ය. දක්ෂ අවංක” කැපවීමෙන් යුත් නායකත්වයක් තමන් සතු නිසා තේරීමේ අපහසුවක් නැත. නායකයාගේ රූප කාය මුද්‍රණය කළ ඇඳුම් අන්දවා තරුණ තරුණියන් ප්‍රදර්ශනය කිරීම ද මෙම ගේම් එකේම කොටසකි.

සර්ව ජන ඡන්ද බලය ලැබුණ දා සිටම බලය දිනා ගැනීම සඳහා මෙවැනි උපාය උපක්‍රම සාර්ථකව යොදා ගැනීමට මෙම නායකයෝ සමත් වූහ. එහි අඩු ලුහුඬුකම් පිර වූයේ මැතිවරණ ප්‍රකාශන නම් වැදගැම්මකට නැති ලියවිල්ලකිනි. වැදගැම්මක් නැති වූයේ එම ප්‍රකාශවල සඳහන් කරුණු නිසා නොව ඒවා ගැන ඡන්ද දායකයන් ගේ කමැත්ත ලබා ගැනීමට අපේක්ෂාවෙන් සිටින අය කිසිදු සැලකිල්ලක් නොදක්වන නිසා ය. මෙම ප්‍රකාශනවලට අමතරව තමන් බලයට පැමිණ පළමු දින සියය තුළ කරන දේ සමහර අපේක්ෂකයෝ ලිඛිතවම ප්‍රකාශයට පත් කළහ. එහෙත් බලය ලබා ගත් පසු එවැනි ප්‍රකාශන සකස් කෙළේ කවුද යන්න පවා තමා නොදන්නා බවද ඔවුන් කියා ඇත. ඇත්තෙන්ම ක්‍රියාවෙන් ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශන හෝ වැඩ පිළිවෙළ සම්පූර්ණයෙන්ම අමතක කිරීමේ ඉතිහාසය අනුව ඒවා ඔවුන් කිසිසේත් නොදැන සිටි බව පැහැදිලි ය. දූෂණ සහ වංචා තුරන් කිරීමටත් ඒවා කළවුන් ට නිසි දඬුවම් දීමටත් සපථ කළ අය බැඳුම්කර වංචා නොසලකා සිටි ආකාරය ජනතාවට අමතක වූයේ යැයි කිව නොහැකිය. රට සංවර්ධනය කිරීම සුරංගනා කතාවක් වූ අයුරු ද නැවත සිහිපත් කළ යුතු නොවේ.

එහෙත් දේශපාලකයන් මෙන්ම රට ද බංකොලොත් වී ඇති සමයක මෙතෙක් ඡන්ද ලබා ගැනීමට පාවිච්චි කළ උපාය මාර්ග ප්‍රමාණවත් විය නොහැකිය. ආහාර පාන වැනි මූලික අවශ්‍යතා හෝ පිරිමසා ගැනිමට බැරිව ළතැවෙන ජනතාවට රටේත් දේශපාලකයන්ගේත් බංකොලොත් භාවය පැහැදිලි කිරීමට ප්‍රදර්ශන පුවරු අවශ්‍ය නැත. කුස්සියට යන සෑම මොහොතකම දරිද්‍රතාවය සහ අසරණකම් විලිස්සා බලා සිටින ආකාරය පැහැදිලි කිරීමට ජන සහ සංඛ්‍යා ලේඛන දෙපාර්තමේන්තුවේ හෝ මහ බැංකුවේ වාර්තා අවශ්‍ය නැත. දූ දරුවන් පාසලට යැවීමට නොහැකිව ළතැවෙන ලෙඩට දුකට බෙහෙතක් ගත නොහැකිව දුක් සුසුම් හෙළන දෙමාපියන්ට අධ්‍යාපනයේ හෝ සෞඛ්‍ය සේවයේ ප්‍රතිසංස්කරණ අවශ්‍ය බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවේ.

පරමාධිපති බලය හිමි ජනතාවට අවශ්‍ය වන්නේ රට සහ තම ජීවිතය අසරණ භාවයට පත් වූයේ කෙසේ ද සහ එය ගොඩ නැගීමට ගත යුතු පියවර මොනවා ද යන්න දැන ගැනීමට ය. නූතන ලෝකයේ රාජ්‍ය පාලනයේ සැබෑ ස්වරූපය ජනතාවගෙන් වසන් කිරීමට විවිධ කූටෝපායන් අපමණ යොදා ඇති නිසා යථාර්ථය පැහැදිලි කිරීම පහසු කාර්යක් නොවේ. එම බොරුව ජනගත කිරීමට සන්නිවේදනයේ අලුත් උපායන් සහ විලාසිතාවන් පහසුවෙන්ම යොදා ගත හැකිය. රජයත් එය කරවන දේශපාලකයන්ගේත් සියලු බර ජනතාව මත පටවා එය ‘සංවර්ධනය’ යනුවෙන් හැඳින්විය හැක්කේ සන්නිවේදනයේ ‘දියුණුව’ නිසාය. ආණ්ඩුවේ ණය බර ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ මුවාවෙන් සේවක අර්ථ සාධක අරමුදලෙන් බදු අය කිරීම ණය ප්‍රශස්තකරණය වැනි නොතේරෙන වචනවලින් මුවා කළ හැකිය. සේවක අර්ථ සාධක අරමුදලෙන් පෙර කිසි දා නොවු ආකාරයට බදු අය කරමින් එහි සාමාජිකයන්ට ගෙවන පොලී අනුපාතය සියයට නමයේ සිට දහතුන දක්වා වැඩි කිරීම හාස්කමක් සේ දැක්විය හැකිය. 

රට කරවන අයත් පාලිතයන් වන ජනතාවත් අතර ඇති සම්බන්ධතාවය තේරුම් ගැනීමට හැකි වන්නේ නූතන රාජ්‍ය බලයේ සැබෑ අයිතිකරුවන් කවුද යන්න පැහැසිලි කිරීමෙනි. විධායකයටත් ව්‍යවස්ථාදායකයටත් අධිකරණයටත් එම බලය ලැබෙන්නේ ජනතාවගෙනි. එම බලතල සහ විධි විධාන ඇතුළත් ලියවිල්ල වූ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ පූර්විකාවේ මෙවැනි සඳහනක් ඇත.

”නිදහස් ලෙස තේරී පත් වූ ශ්‍රී ලංකාවාසී ජනතාවගේ නියෝජිතයන් වන අපි … පුද්ගල අභිමානය සහ නිදහස සහතික කරන… සාධාරණ සමාජ ආර්ථික සහ සංස්කෘතික පදනමක් ඉදි වන ආකාරයෙන්” 

නීති රීති සහ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනයට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සම්මත කර ගන්නා බව සඳහන් කෙරේ.

එසේ සම්මත කර ගත් ව්‍යවස්ථාවේ තුන්වැනි ව්‍යවස්ථාවේ තවදුරටත් මෙසේ සඳහන් වේ.

“ශ්‍රී ලංකා ජනරජයේ පරමාධිපත්‍යය ජනතාව කෙරෙහි පිහිටා ඇත්තේය. අත්හළ නොහැක්කේය. පරමාධිපත්‍යයට පාලන බලතල” මූලික අයිතිවාසිකම් සහ ඡන්ද බලය ද ඇතුළත් ය.”

මෙම සඳහන් අනුව ව්‍යවස්ථාදායක විධායක සහ අධිකරණ බලය ක්‍රියාත්මක කරන සියලු ආයතන එම බලය එනම් පරමාධිපත්‍යය ලබා ගන්නේ ජනතාවගෙනි. එය අන්සතු කළ නොහැකි නිසා ජනතාවගේ පරමාධිපත්‍යය බලයට හානි කර හෝ සීමා කෙරෙන කිසිවක් පාලන බලයේ සිටින අයට කළ නොහැකිය. මෙම සම්බන්ධතාවය වඩාත් හොඳින් පැහැදිලි කරන්නේ එය සමාජ ගිවිසුමකි යන අර්ථයෙනි. ඕනෑම ගිවිසුමක පාර්ශ්වකරුවන් දෙදෙනෙක් සිටින අතර ගිවිසුමේ කොන්දේසි රකින තාක් පමණක් එය වලංගු වේ. එම ගිවිසුමට නීතිමය වලංගු භාවයක් හිමි වන්නේ නිදහස් හා සාධාරණ ඡන්දයෙනි. පාලකයා ගිවිසුම කඩ කරන අවස්ථාවල ජනතාව ඔහුට විරුද්ධව නැගි සිට බලයෙන් පලවා හැරීමට පසුබg වන්නේ නැත. අරගලයෙන් සිදු වූයේ එවැන්නකි.

පාලකයා පලවා හැරීමෙන් පසුව හැබැවින්ම කළ යුතුව තිබුනේ ‘පුද්ගල අභිමානය සහ නිදහස සහතික’   ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව නව පාලකයෙකු පත් කර ගැනීමට පරමාධිපත්‍යය හිමි ජනතාවට අවස්ථාව ලබා දීම ය. එහෙත් එවැන්නක් සිදු වූයේ නැත. ඒ වෙනුවට පලවා හරින ලද පුද්ගලයා අනුගමනය කළ ජනතාව ප්‍රතික්ෂේප කළ ප්‍රතිපත්ති අනුප්‍රාප්තික පුද්ගලයෙතු විසින් වඩාත් හානිකර ලෙස ක්‍රියාත්මක කරයි.

එය ජය ගැනීමට ඇති එකම මාර්ගය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ පූර්විකාවේ සඳහන් වන ආකාරයට සාධාරණ” ආර්ථික සහ සංස්කෘතික පදනමක් සැකසිය යුත්තේ කෙසේද යන්න ගැන ජනතාව අතර විවෘත” සංවාදශීලී” දැනුවත් සාකච්ඡාවක් ඇරඹීමෙනි. එවැනි සාකච්ඡාවකට රටේ බුද්ධිමත්” විචක්ෂණශීලි ප්‍රබුද්ධ ජන කොටස් නායකත්වයත් මගපෙන්වීමත් ලබා දිය යුතුය. එම සාකච්ඡාව ජනතාව මුහුණ දී ඇති සමාජ ආර්ථික ගැටලු නිවැරදිව අවබෝධ කර ගැනීමට පදනමක් විය යුතුය. පවතින ක්‍රමය ගැන බිඳ වැටී ඇති විශ්වාසය හා බැඳීම නැවත ගොඩ නැගීමටත් වඩාත් යහපත් සමාජයක් බිහි කිරීමට මුලපිරුමක් ඇති කළ හැකි වන්නේත් ඒ ආකාරයට ය.