ජනවාරි 08 දා සිට 2019 නොවැම්බර් 16 දක්වා කාලය තුළ “යහපාලන රජයේ” දේශපාලන පළිගැනීම්වලට ලක්වූවන් පිළිබඳ විමර්ශනය කරන්න ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපති කොමිසමක් පත්කළා. පොලිසිය, ත්‍රිවිධ හමුදාව ඇතුළු රාජ්‍ය සේවකයන් වෙනුවෙන් තමයි මේ කොමිසම ඇති කළේ.

කොමිසමේ සභාපති වුනේ හිටපු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරයෙක් වූ උපාලි අබේරත්න. බලය අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීම ඔප්පු වී තිබෙනවා කියල 2015 – 2019 කාලයේ අගමැතිව සිටි රනිල් වික්‍රමසිංහගේ ප්‍රජා අයිතිය අහෝසි කළයුතු යැයි කොමිසම නිර්දේශ කළා. නමුත් ගෝටා කළේ පාර්ලිමේන්තුවේ අගමැති ලෙස ‍රනිල්ව නිර්දේශ කිරීම. රනිල් අන්තිමේ ගෝටාගේ 69 ලක්ෂයේ ජනාධිපතිත් වුනා.

එම ජනාධිපති “සත්‍ය හා ප්‍රතිසංධාන කොමිසම”  (TRC)  නමින් කොමිසමක් පිහිටවනවයි පසුගිය දවසක කිව්ව. ජනාධිපති ලේකම් සමන් ඒකනායක පවසන්නෙ “ශ්‍රී ලංකාවේ සංහිඳියාව ඇති කිරීම ඊළඟ පරම්පරාවට භාර නොදීම ජනපතිගේ අරමුණ”  නිසා මෙවැනි කොමිසමක් පිහිටුවනව කියල. මේ වගේ ලස්සන කතා අහපු පළවෙනි වතාව මේක නොවෙයි වගේම අන්තිම වතාවත් මේක වෙන්න නම් බැහැ. මොකද 1977 සිට මේ දක්වා පත් කරපු කොමිසම්වල කෙරුවාව අපි ඉතා හොඳින් දන්න නිසා.ඒ වගේම ඒකනායක උන්නැහේ සිවිල් සමාජ නායකයන් කැඳවා පවත්වපු  රැස්වීමේදී සිංහල කාගේත් හිත සැනසෙන ඇත්ත අරමුණත් කිව්වා. “එම ප්‍රයන්තය සාර්ථක කර ගතහොත් රටක් ලෙස වසරක් පාසා ජිනීවා විත්ති කූඩුවට නැගීමට අවශ්‍ය නොවන බව” ජනාධිපති ලේකම් සහසුද්දෙන්ම කියල තිබුණ.

රනිල් වික්‍රමසිංහද පළමුවරට පාර්ළිමේන්තුවට තේරී පත්වුනු 77 දී එජාපයට 6/5 බලයක් හිමිවුණා. මේ වෙද්දි විවෘත ආර්ථිකයත් එක්ක ‍යන්න රටේ එතෙක් පැවැති දේශපාලන, සමාජ, ආර්ථික, සංස්කෘතික සමස්ත ව්‍යුහයම වෙනස් කිරීමට අවශ්‍ය වුනා. මේ පෙරළියට ජනතා විරෝධය මතුවන බව කල්තියා දැක්ක ජේආර් ජාතිවාදී පාදඩ බලවේග වීදියට කැඳෙව්ව. එලෙස කැඳවූ සන්නද්ධ ලුම්පන් බලවේග විරුද්ධ පාක්ෂිකයන්ට පහර දෙමින්, ස්ත්‍රී දූෂණ, මංකොල්ලකෑම්, ගිනි තැබීම් කරමින්, ජයග්‍රහණය සමරමින් සතියක් පමණ පුරා මුලු රටම සිය අණසකට ගත්තා. සන්නද්ධ මැර‍යන්ගේ ගොදුරු බවට වැඩිපුරම පත් වුනේ දෙමළ ජනතාව.

එජාපය විසින්ම මුදාහළ සන්නද්ධ පාදඩ මැර බලයෙන් සිදු වූ විනාශය නිරීක්ෂණය කරන්න එජාප නායක ජේආර් විසින් 77 නොවැම්බර් 09 වෙනිදා කොමිසමක් පත්කළා. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරෙක් වූ එම්.සී. සන්සෝනි මෙහි සභාපති වූ නිසා එම කොමිසම සන්සෝනි කොමිසම නමින් ප්‍රකට වුනා. සම්ප්‍රදායක් විදියට බොහෝවිට කොමිසමක් හැඳින්වෙන්නේ එහි සභාපතිවරයාගේ නමින්. ඒ අනුව සන්සෝනි කොමිසම තමයි ජනාධිපතිවරයෙක් ලංකාවේ පත්කරපු පළමු කොමිසම.

එජාප මැරයන් විසින් දෙමළ ජාතිකයන් 300 කට අධික පිරිසක් මරා ඇති බවත්, ජාතිබේදයකින් තොරව තවත් විශාල පිරිසකට බරපතල තුවාල සිදුකර ඇති බවත් කොමිසම වාර්තා කළා. බොහෝ මරණ හා තුවාල කැපුම් කෙටුම් හා පිළිස්සීම්වලින් සිදුව ඇතැයි සාක්කි සහිතව පෙන්වා දුන්නා. මෙම අපරාධයන් ගේ වගකීම රජයේ ආරක්ෂක අංශ හා පොලිසිය බාර ගතයුතු යැයි තීරණය කළ අත‍ර දෙමළ ජාතිකයන්ට පහර දීමට ඇතැම් පොලිස් නිලධාරීන් මැර‍යන්ට අනුබල දුන් බවට සාක්කි පවා ඉදිරිපත් කළා.

එබැවින් හඳුනාගත් අපරාධකරුවන්ට නඩු පවරන ලෙසත්, වින්දිතයන්ට වන්දි ගෙවන ලෙසත් සන්සෝනි කොමිසම අවසාන වශයෙන් රජයට නි‍ර්දේශ කළා. (රාජ්‍ය නොවන සංවිධානවල වාර්තා අනුව මරා දැමුනු ගණන 3000 කට අධිකය.)

සන්සෝනි කොමිසමේ නිර්දේශ කුණු කූඩයට යැවූ ජේආර් ජනාධිපතිවරයා අපරාධකරුවන් ආරක්ෂා කිරීමට 1982 දී පාර්ලිමේන්තුවේ පනතක් සම්මත කරගත්ත. එය හැඳින්වුනේ 1982 අංක 20 දරණ “දඬුවමින් නිදහස් කිරීමේ පනත” කියල. මෙම පනතින් වුනේ “රජයේ සේවකයෙකු හෝ නියෝජිතයෙකු තමන් විසින් කරන ලද ඕනෑම ක්‍රියාවකට නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම වැළක්වීමත්, නෛතික හෝ වෙනත් සත්භාවයකින් නීතිය සහ සාමය ආරක්ෂා කිරීම පිණිස 1977 අගෝස්තු 01 සිට 31 දක්වා කාලය අතර තුර කරන ලද ක්‍රියාවලින් නිදහස්” කිරීමයි. පසුව මේ කාලය තවත් දීර්ඝ කළා.

ජනාධිපති මුක්තිය යොදා ගනිමින් අපරාධකරුවන් ආරක්ෂා කිරීම මෙලෙස ඇරඹූ එජාප ආණ්ඩුවේ රණසිංහ ප්‍රේමදාස දෙවැනි ජනාධිපතිද පළමු වරට කොමිසමක් පත් කළා. 1991 ජුනි 18දා මෙම කොමිසම පත් කළේ කොක්කඩිචෝලේ නිරායුද දෙමළ ගම්වැසියන් 67 ක් මරා දැමීම හා  56 දෙනෙක් අතුරුදහන් කිරීම පිළිබඳ සොයා බැලීමට. සිංහල, දෙමළ, ඉස්ලාම් තිදෙනකුගෙන් සමන්විත වූ කොමිසමේ වාර්තාවෙන් කියා සිටියේ ආණ්ඩුවේ සිංහල හමුදා මෙම අපරාධයට ඝෘජුවම සම්බන්ධයි කියල. එමනිසා අපරාධකාර හමුදා සොල්දාදුවන්ට සිවිල් හා අපරාධ නීතිය යටතේ නඩු පැවරිය යුතු බවට ද කොක්කඩිචෝලේ කොමිසම නිර්දේශ කළා.

කොමිසමේ නිර්දේශයන්ට හරස් වෙමින් හමුදා අධිකාරීන් ආණ්ඩුවට දන්වා සිටියේ අපරාධයට හවුල් වී ඇති සොල්දාදුවන්ට හමුදා නීතිය යටතේ පරීක්ෂණ සිදු කරනව කියල. එහෙත් අද වනතෙක් කොක්කඩිචෝලේ ත්‍රස්ත හමුදා ප්‍රහාරකයන්ට ලැබුණු දඬුවමක් නෑ. කෙරුණු පරීක්ෂණයකුත් නෑ. වින්දිතයන්ට ලැබුණු යුක්තියක්, සාධාරණයකුත් නෑ.

ජනාධිපති මුක්තියෙන් සිංහල, බෞද්ධ අපරාධකාරී රාජ්‍ය මෙලෙස ආරක්ෂා කරමින් යන ගමනේ ජනාධිපති ප්‍රේමදාස විසින් පත්කළ 02 වෙනි කොමිසම තමයි “පුද්ගල අතුරුදහන් කිරීම් පිළිබඳ සොයා බැලීමේ කොමිසම”. 1991 ජනවාරි 11දා ජනාධිපති ප්‍රේමදාස පිහිටුවන ලද මෙම කොමිසමට 1991 ට පෙර සිදුකර ඇති බලහත්කා‍ර පුද්ගල අතුරුදහන් කරවීම් පිළිබඳ සොයා බැලීමට බලයක් නොදීම හාස්‍යයට කරුණක් වුනා. මොකද 88 – 89 වකවානුවේ තමයි ප්‍රේමදාස රජය දකුණේ සිංහල තරුණයන් අතුරුදහන් කළේ.

ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිවරයා ඝාතනයට ලක්වීමෙන් පසු ජනාධිපති වූ ඩී. බී. විජේතුංගගේ කෙටි ධූර කාලය තුළ කොමිසම් 03 ක් පත්කළා. ඒ කොමිසම් තුනම පත් කළේ ජනාධිපති ප්‍රේමදාස මෙන්ම “පුද්ගලයන් බලහත්කාරයෙන් ඉවත් කිරීම් පිළිබඳ” සොයා බලන්න. ප්‍රේමදාස හා විජේතුංග ජනාධිපතිවරුන් පත්කළ එකී කොමිසම් හතරෙන් සොයා ගත් සාක්කි, අපරාධකරුවන් පිළිබඳ තොරතුරු අතුරුදහන් වුනේ දකුණේ සිංහල තරුණයන් අතුරුදහන් කළාටත් වඩා වේගයෙන්, සාක්කියක්වත් නැතිව.

මෙලෙස රනිල් වික්‍රමසිංහද මන්ත්‍රීකම්, කැබිනට් ඇමතිකම්, අගමැතිකම් කරමින් දරමින්, රාජ්‍ය ත්‍රස්තවාදය පතුරුවා හරිමින්, පුරවැසියන් මරා දමමින්, ඒවා විමර්ශනයට කොමිසම් පත් කරමින් වසර 17 ක් රට පාලනය කළා. එකී පාලනය අවසන්වන් විට උතුරු දකුණු බේදයකින් තොරව සිය අතුරුදහන් කළ, මරා දැමූ නෑසියන් ගේ ඡායාරූපද තුරුළු කරගත් අම්මාවරු, බිරින්දෑවරු, තාත්තාවරු යටි පතුල්වල දියපට්ටා එනතුරු  වධකාගාර, හමුදා කඳවුරු, කොමිසම් සභා ගානේ ඇවිඳිමින් හිටියේ. ඒත් කිසිම සුගතියක් නම් වුනේ නැහැ. අදත් උතුරේ අම්මලා, තාත්තලා, බිරින්දෑවරුන් නම් ඒවගේම තමයි.

රටපුරා මතුවී තිබුණ මේ මහා ඛේදවාචකයට විසඳුමක් ලෙස කලා කරුවන් රතු හැට්ටකාරී වඩම්මවාගෙන ආවේ “යස ඉසුරූ පිරුණු තැනා, සිරි දෙව්ළිය සිටින තැනා, දුරක නෙවේ ළගම ඇතේ , අපි යන්නේ ඒ පාරේ “ කියමින්. ජනතාව රතු හැට්ටකාරී එක්ක රත්නපුර සූරියකන්ද තරණය කළේ ලේ සුවඳට නලියන කූඩැල්ලන් එක්ක සටන් කරමින්.

ඇඹිලිපිටිය සිසු දරුවන්ගේ ඇටකටු ගොඩගත් එවකට බස්නාහිර මහ ඇමතිනී චන්‍ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරණතුංග රතු හැට්ටකාරී කුප්‍රකට සූරිය කන්දේ මිනීවල අබියස සිට මුළු ලොවටම පොරොන්දුවක් දුන්න. “මේ දරුවන් රටට අහිමි කළ මිනී මරුවන්ට මාගේ රජයක් යටතේ උපරිම දඬුවම් පමුණුවනවා” යි කියල. මොර සූරන වැස්සේ හෙණ හඬ පරයා නැගුණු අත් පොලසන් හඬ සූරිය කන්ද දෙවනත් කළා.

එයාගෙ 94 ජනාධිපතිවරණයේ සටන් පාඨය වුනේත් ‘දුෂණය භීෂණය පරදවමු’ කියන එක. ඩලස් ආවේ “මරණයේ දේශයට ජීවිතය දෙමු” කියල

මිනී කඳු මතින් බලයට පැමිනි චන්ද්‍රිකා පාලනයෙන්ද මිනී මරුවන්ට නිසි දඬුවම් ලැබුනේ නැහැ. අපරාධයට සම්බන්ධයැයි සැකකාර හමුදා සෙබලුන්, චන්ද්‍රිකා උතුරේ ගෙනගිය වර්ග සංහාර යුද්ධයේ ක්‍රියාන්විතයට මුවාවෙලා අධිකරණය මඟ හැරියා. සූරිය කන්දෙන් ගොඩගත් සිසු ඇටකටු නැවත මිහිදන් වෙද්දී අපරාධකරුවන් විධායකයේ මුක්තියේ සාරිපොට තුළ සැඟව ගියා.

ඊළඟ ආණ්ඩු බලය ගන්නවා යැයි කියන (මේ ලියුම්කරු නම් කිසි දිනක විශ්වාස කරන්නේ නැත) ජාතික ජන බලවේගය විශ්‍රාමික හමුදා සොල්දාදුවන් නියෝජනය කරන ප්‍රධාන සංධානයක්. ඊට අමතරව ක්‍රියාන්විතයේ සිටින හමුදා, පොලිස් බලකායන් නියෝජනය කරනවා යැයි එහි නායකයන්ම කියනව. ඉහත සියලු සබඳතාත්, පෙසප ඇතුළත් ජවිපෙ උතුරේ වර්ග සංහාර යුද්ධයේ පෙරමුණු බල ඇණිය වූ නිසාත් “විධායක ජනාධිපති අනුර කුමාරගෙන්ද” ඔවුන්ට දණ්ඩ මුක්තිය ලැබේවි. තමන්ගේ සදාදරණීය නායකයා පණ පිටින් බොරැල්ල කනත්තේ සොහොන් කරපු “රණවිරු උන්නැහේලාව” කැබිනට් ඇමතිකම් ගත්ත ආණ්ඩුවෙන්වත් අඩුම තරමේ වැලිකඩ යවන්න කිසිම උත්සාහයක් නොගත් බව මෙතැනදී මතක් කරගත්තොත් හොඳයි.

සූරියකන්ද කෙන්දක් කෙරූ චන්ද්‍රිකා “පුද්ගල අතුරුදහන් කිරීම් සහ බලහත්කාරයෙන් පැහැරගෙන යාම් පිළිබඳව සොයා බැලීමට” පළාත් මට්ටමෙන් කොමිසම් තුනක් පිහිටෙව්ව. මධ්‍යම, උතුරු නැගෙනහිර හා දකුණු පළාත් නියෝජනය කරමින් ඇතිකළ මෙම කොමිසම්වලට 1988 ජනවාරි 31 දිනට පසු සිදු වූ පුද්ගල අතුරුදහන් කිරීම් හා බලහත්කාර පැහැරගෙන යාම් පිළිබඳව සොයා බැලීමේ බලය පැවරුනා. චන්ද්‍රිකා මේ කොමිසම පිහිටෙව්වෙ 1994 නොවැම්බර් 30 වෙනිදා.

කොමිසම් තුන මෙසේ වසා දමද්දී පුද්ගල අතුරුදහන් සහ බලහත්කාර පැහැරගෙන යාම් පිළිබඳ පැමිණිළි 30,000 කට අධික ප්‍රමානයක් ලැබී තිබුණ. එයින් 1,681ක සිදුවීම් සම්බන්ධයෙන් සාක්කි සහිතවම අපරාධකරුවන් හඳුනාගැනීමට කොමිසම සමත් වුනා. විභාග නොකළ පැමිණිළි 10,000 කට අධික ප්‍රමානයක් ඉතිරිව තිබුණ.

1999 ජනාධිපති චන්දය මුවවිට තිබියදී පුද්ගල අතුරුදහන් සහ බලහත්කාර පැහැරගෙන යාම් පිළිබඳ සෙවීමට 1998 අප්‍රියෙල් 30 දා මුලු දිවයිනම ආවරණය වන පරිදි චන්ද්‍රිකා නැවතත් නව කොමිසමක් පත් කළා. මනෝරී කෝකිලා මුත්තෙට්ටුවගම සභාපතිනිය වූ මෙම කොමිසමට බලය පැවරුනේ පෙර පැවැති පළාත් කොමිසම් තුනේ විභාග නොකළ පැමිණිළි විමර්ශනය සඳහා පමණයි. අඩුම තරමින් නව පැමිණිළි බාර ගැනීමට හෝ බලයක් ලැබුනේ නැහැ.

අලුතින් පැමිණිළි බාර ගැනීමට හෝ බලයක් නොතිබීම නිසා වින්දිතයන්ට විශාල අසාධාරණයක් සිදු වූ බව මුත්තෙට්ටුවගම කොමිසමේ ලේකම්වරයා වූ එම්.සී. එම්. ඉක්බාල් පැවසුවා. එමනිසා ආපසු හරවා යැවුනු පැමිණිළි ප්‍රමානය කොපමනද කියනවනම් දකුණේ පැමිණිළි 16,000 ක්, උතුරු නැගෙනහිර පැමිණිළි 13, 000 ක් ඊට අයත් වුනා. ඊට අමතරව සමූහ මිනීවළවල්, වධකාගාර පිළිබඳව ලැබුණු පිළිගත හැකි සාක්කි, පුද්ගලයන් පවා චන්ද්‍රිකාගේ පොදු පෙ‍රමුණු රජයෙන් එල්ල වූ දේශපාලන බලපෑම් නිසා කොමිසමේ අවසන් වාර්තාවට අතුළත් කළේ නැහැ කියල “ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සඳහා මාධ්‍යවේදියෝ” (JDS) සංවිධානයට ඉක්බාල් ලේකම්වරයා කියල තිබුණ.

මේනිසා උතුරේත් දකුණේත් පොලිසි සහ ආරක්ෂක අංශ සාමාජිකයන් 200 ක ගේ පමණ නම් සහ ඔවුන් ඝෘජුවම සම්බන්ධ බවට සාක්කි සහිතව තහවුරු වී ඇති අපරාධ ලැයිස්තුවක් අතුරු වාර්තාවක් විදියට චන්ද්‍රිකා ජනාධිපතිනියට භාර දීල තිබෙනව. ඒවාට නෛතික ක්‍රියා මාර්ග ගන්නවා වෙනුවට චන්ද්‍රිකා රජයෙන් අපරාධකරුවන්ට උසස්වීම්, වරප්‍රසාද ලබා දුන්නා කියල තමයි මුත්තෙට්ටුවගම කොමිසමේ ලේකම් එම්.සී. එම්. ඉක්බාල් JDS එකට කියල තියෙන්නෙ.

මෙයට ආසන්නම උදාහරණයක් තමයි ජානක පෙරේරා. ඔහු 88 – 89 කාලයේ ප්‍රේමදාස රජය පිහිට වූ ඒකාබද්ධ මෙහෙයුම් මූලස්ථානයේ අණදෙන නිලධාරියා. එවකට කර්නල් තනතුරේ සිටි පෙරේරා කුරුණෑගල වැහැ‍ර ප්‍රදේශයේ වධකාගාරයක් පවත්වාගෙන ගිය බවට චෝදනා තිබුණ. පැහැරගෙන එන පුද්ගලයන් කඳවුර තුළදී විවිධ අමානුෂික වධ බන්ධන දීල මරා දැම්මා කියලත් කියනව. ඒ චෝදනාවන්ට 1987 දී රනිල් වික්‍රමසිංහද ඇතුළත් එජාප ‍රජය “කැරලි මර්දනයේදී පෙන්නුම් කළ නිර්භීතභාවය වෙනුවෙන්” කියල කර්නල් ජානක පෙරේරා බ්‍රිගේඩියර් පදවියට උසස් කළා.

ජානක පෙරේරාට තිබූ චෝදනා දිවි බේරාගෙන පැමිණි වුන්ගේ ඇසින් දුටු සාක්කි සමඟින් චන්ද්‍රිකාගේ කොමිසම් තුළදී ඔප්පු වුනා. ඊට අතිරේකව යාපනය ආඥාපතිවරයා වශ‍යෙන් සිටියදී දෙමළ ජාතිකයන් 600 කට අධික පිරිසක් අතුරුදහන් කිරීම්වලට වගකිව යුත්තෙක් බවටද තහවුරු වුනා. මුත්තෙට්ටුවගම කොමිසමේ ලේකම් එම්.සී.එම්. ඉක්බාල් මේ සියලු කරුණු ඇතුළත් වාර්තාවක් හදල අවශ්‍ය නීතිමය පියවර ගැනීම සඳහා ජනාධිපති චන්‍ද්‍රිකාට යවල තියෙනව. සියල්ල අධ්‍යයන කළ ඇය ජානක පෙරේරා බ්‍රිගේඩියර් තනතුරේ සිට මේජර් ජෙනරාල් පදවියට උසස් කළා.

රජයේ ආරක්ෂක අංශ සැලසුම් සහගත අපරාධකරුවන් බවට සාක්කි සහිතවම ඔප්පු වී තිබියදීත් එජාපයෙන් බ්‍රිගේඩියර් , පොදු ජන පෙරමුණෙන් මේජර් ජෙනරාල්ලා බවට උසස්වීම් ලැබූ ජානක පෙරේරලා පෙසපද ඇතුළු ජවිපෙ විසින් “රණවිරුවන්” බවට භෞතීස්ම කළා. “මානව හිතවාදීන්” යැයි කියා ගන්නා ඩලස්ලා, වාසුදේවලා, “සමසමාජ” “කොමිනිස්ට්කාරයෝ” රෙඳි ඇඳගෙන මේ ආණ්ඩුවල හිටිය.

2000 ඔක්තෝබර් 25 දා බිඳුණු වැව පුනරුත්ථාපන මධ්‍යස්ථානයට කඩා වැඳුනු සිංහල මැරයන් හා බිඳුණු වැව පොලිසියේ ඇතැම් නිලධාරීන් නිරායුද දෙමළ රැඳවියන් 27 දෙනෙක් කපා කොටා මරා දැම්මා. තවත් 14 කට බරපතල තුවාල සිදුකළා. මෙම ත්‍රස්ත ක්‍රියා පිළිබඳ සොයා බැලීමට 2001 මාර්තු 08 වෙනිදා පත්කල “බිඳුණු වැව කොමිසම”  2002 වසරේදී සිය නිගමනයන් හා නිර්දේශයන් චන්ද්‍රිකා ජනාධිපතිනියට භාර දුන්න. ඒ අනුව චූදිතයන්ට පැවරූ නඩුවලින් ඔවුන් වැරදිකරුවන් කළ මහාධිකරණය කඳවුර භාරව සිටි හමුදා ලුතිනන්වරයා ඇතුලු පස් දෙනකුට මරණීය දණ්ඩනය නියම කළා.

මෙම තීන්දුවට විරුද්ධව සිංහල ජනමාධ්‍යයෙන්, සිංහල ආණ්ඩුව තුළ හා ඉන් පිටත සිංහල ජාතිවාදීන්ගෙනුත් විශාල විරෝධයක් ගොඩනැගුන. විරෝධයන් හමුවේ මහාධිකරණ තීන්දුව අභියෝගයට ලක් කරමින් චූදිතයන් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට අභියාචනාවක් ඉදිරිපත් කළා. චූදිතයන් පස්දෙනාම “නිදොස්කොට නිදහස්” කරමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු මඩුල්ලේ ටී. බී වීරසූරිය සභාපතිවරයා ප්‍රකාශ කළේ චූදිතයන්ට එරෙහි සැකයෙන් තොරව චෝදනා ඔප්පු කිරීමට නීතිපතිවරයා අසමත් වුනා කියල.

එතෙකින් නොනැවතුනු චන්‍ද්‍රිකාගේ පොදු පෙරමුණු රජය වර්ග සංහාර යුද්ධය තීවෘ කරමින්ම 2001 දී  “සත්‍ය හා සංහිඳියාව පිළිබඳ කොමිසම” නමින් තවත් කොමිසමක් පත්කළා. 1981 සිට 1984 දක්වා වූ කාල පාරාසය තුළ (කළු ජූලියද ඇතුළත් ) දෙමළ ජාතිකයන් වෙත මුදාහළ මිලේච්ඡ ප්‍රහාරයන් හා එවැනි හිංසනයන්ට තුඩු දී ඇති කරුණු සොයා බැලීමත් මෙම කොමිසමේ වපසරියට අයත් වුනා. සුපුරුදු පරිදි කොමිසමේ නම පමණක් ඉතිරි වුනා.  

එජාප රජයේ අනුග්‍රහය ලද සිංහල සන්නද්ධ මැර කණ්ඩායම් පෙර සකස්කරගත් ලැයිස්තු බලමින් දියත් කළත් ම්ලේච්ඡ ප්‍රහාරයන් සතියක් විතර තිබුණා. මෙකී ප්‍රහාරයන්ගෙන් අවම වශයෙන් දෙමළ ජාතිකයන් 3000 ක් පමණ මරා දැමුණු අතර බොහෝ මරා දැමීම් සිදුකර තිබුනේ පණපිටින් පුළුස්සා දැමීමෙනුයි. කාන්තාවන් 500 ක් පමණ දූෂණයට ලක් වූ බව වාර්තා වුනා. දෙමළ ජාතිකයන්ගේ වෙළඳසැල් 5000 ක් විනාශ කර දැමීමා. 1,50,000 කට අධික දෙමළ ජනතාවක් අවතැන් වුනා.

“නුඹලාගේ ආරක්ෂිත භූමිය උතුර “ යි පවසමින් එජාප රජය අවතැන්වූවන් බොහෝ පිරිසක් නැව්වල පටවා උතුරට යැව්වා. උපන් බිමේ අනථයන් කෙරූ ඒ පිරිස් බහුතරයක් ඒවනවිට ගොඩනැගෙමින් තිබූ උතුරේ සන්නද්ධ ව්‍යාපාරයන්ට බැඳුනා. චන්ද්‍රිකාලා අදත් මහජන මුදලින් විවේක සුව ගනිද්දී, රනිල්ලා ජනාධිපතිකම් කරද්දී කළු ජුලි සංහාරයට මේ මාසය වනවිට අවුරුදු හතළිහක් පිරුණ.

කුප්‍රකට බියගම “බටලන්ද වධකාගාරය” පිළිබඳව විමර්ශනය කිරීම සඳහා පත්කරන ලද විශේෂ ජනාධිපති පරීක්‍ෂණ කොමිසම් සභාව ප්‍රසිද්ධ වුනේ “බටලන්ද කොමිසම” කියල. 1995 දෙසැම්බර් 15 වැනි දින පත්කරන ලද මෙම කොමිසම සාක්කි විභාග අවසන් කරමින් 1998 මාර්තු මස 28 දා චන්ද්‍රිකා කුමාරණතුංගට වාර්තාව ලබා දුන්නා.

බටලන්ද වධකාගාරය පවත්වාගෙන ගියේ රනිල් වික්‍රමසිංහගේද දැනුවත්කම මතයැයි ද ආන්දෝලනයට තුඩුදුන් නීතිඥ විජේදාස ලියනාරච්චි ජවිපෙ සාමාජිකයා වධ දී මරා දැමීමට රනිල්ද චූදිතයෙක් යැයිද කොමිසම නිගමනය කළා.

නමුත් බිඳුණු වැවදී මෙන්ම අධිකරණයේ පැවරූ නඩුවලින් ආරක්ෂක අංශ සාමාජිකයන්, පොලිසියේ නිලධාරීන් මෙන්ම රනිල් වික්‍රමසිංහ ඇතුළු සියලු දෙනා නිදහස් වුනා. අදත් රනිල්රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවේ බොහෝ මැති ඇමතීන් අධිකරණයෙන් නිදොස්කොට නිදහස්කර හරිනු ලබන්නේ ආණ්ඩුවේ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ “විවිධ දෝෂ” නිසා තමයි.

ඉන්පසු බලයට පැමිණි මහින්ද රාජපක්ෂ උතුරේ වර්ග සංහාර යුද්ධය 2009 මැයි මස අවසන් කිරීමෙන් දින දෙක තුනකට පසු එක්සත් ජාතීන් ගේ (එජා) මහලේකම් බෑන් කි මූන් ලංකාවට ආව. මේ හමුවේදී යුද්ධයේදී “අන්තර් ජාතික නීතිය උල්ලංඝණය කිරීම හා මානව වර්ගයාට එරෙහිව සිදු කරනු ලැබූ අපරාධ චෝදනා සම්බන්ධ සොයා බැලීමට” මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයා සහ බෑන් කි මුන් අතර වාචික එකඟතාවයක් ඇතිකර ගත්තා.

ඒ අනුව එජා මහලේකම්වරයාට උපදෙස් ලබා ගැනීමට විද්වත් මණ්ඩලයක් පත්කළා. එකී මණ්ඩලය 2011 අප්‍රියෙල් 12 දා සිය වාර්තාව මහලේකම්වරයාට භාර දෙමින් ප්‍රකාශ කළේ රාජපක්ෂ රජයත්, එල්ටීටීඊ සංවිධානයත් “යුද අපරාධ ගණයේ ලා සැලකිය හැකි ක්‍රියා” සිදුකර ඇති බවට ප්‍රමාණවත් සාක්කි තිබෙන කියල. මේ පිළිබඳව සොයා බැලීමට “අන්තර් ජාතික ස්වාධීන යාන්ත්‍රණයක්” පිහිටුවන ලෙසටත් විද්වත් මණ්ඩලය නිර්දේශ කළා. විද්වත් මණ්ඩලයේ ප්‍රධානියා වූවේ මර්සුකී දරුස්මාන් නිසා ඒ විද්වත් මණ්ඩලයේ වාර්තාව “දරුස්මාන් වාර්තාව” වුනා.

දරුස්මාන් වාර්තාව පිටවෙන්නටත් කලින් විද්වත් මණ්ඩලය පත් කිරීමෙන්ම තැති ගැණුනු රාජපක්ෂ රජය 2010 මැයි මස “උගත් පාඩම් හා සංහිඳියා කොමිෂන් සභාව (LLRC)” පත්කළා. 2010 අගෝස්තුවලදී කොමිසම සිය සැසි වාරය කොළඹදී ආරම්භ කළ අතර හමුදාවේ නිලධාරීන්,  පූජ්‍ය පක්ෂය ඇතුළු පුරවැසියන් 140 කට අදහස් දැක්වීමට ආරාධනා ලැබුණ. මෙයින් බොහෝ දෙනෙක් රාජපක්ෂ රජයේ ආධාරකරුවන් හා ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයන් වූ අතර දෙමළ ජාතිකයන් 30 දෙනෙක් හා මුස්ලිම් ජාතිකයන් පස් දෙනෙක් හැර අනෙක් 105 දෙනාම සිංහල ජාතිකයන් වුනා. 2002 පෙබරවාරියේ “සාම ක්‍රියාදාමය” ආරම්භවූ දා සිට ගතවූ කාලය විමර්ශනය කිරීම භාරවූ මෙම කොමිසමේ අවසන් වාර්තාව බාර දුන්නේ 2011 නොවැම්බර් 15 දා.

අවසානයේ කන්දක් විළිලා උගත් පාඩමකුත් නෑ, භාවිතාවට ලූ කිසිවකුත් නෑ. සිදුවු එකම දෙයනම් “අන්තර් ජාතික ස්වාධීන යාන්ත්‍රණයක්” පිහිටුවීමේ යෝජනාවට “ උගත් පාඩම් හා සංහිඳියා කොමිෂන් සභාව” ආදේශයක් වීම විතරයි.

LLRC විසින් විභාග කළ කාල සීමාවම අදාළ කරගනිමින් මානව හිමිකම් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ (එජා) මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයත් ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය පිළිබඳ පරීක්ෂණයක් (OISL) කළා. පින්ලන්තයේ හිටපු ජනාධිපති මාර්ති අහ්තිසාරිගේ නායකත්වයෙන් යුත් ඒ කොමිසම ශ්‍රී ලංකාවේ යුද අපරාධ සිදුවූ බවට තව දුරටත් තහවුරු කළා. මේ කොමිසමේ නිගමනයනුත් පාදක කරගෙන තමයි ජිනීවා මානව හිමිකම් කොමිසම විදේශ විනිසුරන්ද ඇතුළත්ව පරීක්ෂණ පැවැත්විය යුතු බවට රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති ධුරය දැරූ යහපාලන ආණ්ඩුව සමග හවුලේ යෝජනා සම්මත කරගත්තේ.

ඒ යෝජනාවද ලංකාවේදී ඉබි පිහාට්ටක් වුනා. රැවටිලිකාර පාලකයන් නොතකා 2021 දී එජා මානව හිමිකම් කොමිසම කළේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝන පිළිබඳව අනාගතයේ පිටරටකදී හෝ නඩු පැවරීමට හැකි වන ලෙසට තොරතුරු රැස් කිරීම සඳහා “ශ්‍රී ලංකා වගඋත්තරදායකත්ව ව්‍යාපෘතිය” (SLAP)  පිහිටුවා ගැනීම. රනිල් වික්‍රමසිංහට සත්‍යය සොයා ගැනීමේ රුදාවක් තිබෙනවනම් වැඩි වියදමක් නොකර කළයුතු දේ තමයි රට තුල සිදුකරන ලද බරපතල මානව විරෝධී අපරාධ පිළිබඳව එදා මෙදාතුර දේශීය කොමිසම් විසින් ගොනු කර ඇති සාක්ෂි SLAP වෙත ලබා දීම.

ජත්‍යන්තරයට පවා මේ විදියට රටට මැදිහත්වීමට බල කැරුණේ 77 පළමු කොමිසමේ සිට කෙනෙකුට තව කෙනෙක් නොදෙවෙනි ලෙස ජනාධිපතිවරුන් කොමිසම් පත් කළත් ඒ කිසිඳු කොමිසමක නිර්දේශ  ක්‍රියාත්මක කළේ නැති නිසා. ලංකාවේ වින්දිතයන්ට යුක්තියක්, සාධාරණයක් ඉටු නොවුනු නිසා.

මහින්ද රාජපක්ෂ ගෙනා කොමිසම් දෙකක්.. උදලාගම කොමිසම සහ පරණගම කොමිසම..

එවැනි සංදර්භයක “බරපතළ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන් සම්බන්ධයෙන් සොයා බැලීම සඳහා” විශ්‍රාමික විනිසුරු නිශ්ශංක උදලාගම සභාපතිත්වයෙන් 2006 නොවැම්බර් මාසයේත්, 2013 අගෝස්තු 15 වෙනි දින විශ්‍රාමික විනිසුරු මැක්ස්වල් පරණගම ප්‍රධානත්වයෙන් “අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳව සොයා බැලීම සඳහාත්” අලුත් කොමිසම් 02 ක් ජනාධිපති රාජපක්ෂ විසින් පත්කළා.

2009 වසරේදී උදලාගම කොමිසම හදිසියේ නැවතුනා. උදලාගම සභාපතිවරයා නම් කිව්වෙ ඒ දක්වා කොමිසමේ විභාග කර ඇති පැමිණිළි පිළිබඳ වාර්තාවක් ජනාධිපතිවරයා විසින් ඉල්ලා සිටි නිසා කොමිසම වසා දැමීමට සිදුවුනා කියල. ඒ වන විට විමර්ශන නිමා කර තිබුණ චෝදනා හතක වාර්තා රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයා වෙත භාර දුන්නත් ඔහු ඒවා සාටකය තුළ සඟවා ගත්ත.

2015 අගෝස්තු මාසයේදී මැක්ස්වෙල් පරණගම කොමිසමේ වාර්තාව ප්‍රකාශයට පත්වුණා. ඒවන විට “යහපාලන ආණ්ඩුව”  තමයි රටේ තිබුණෙ. යහපාලන ආණ්ඩුවේ අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් උදලාගම සහ පරණගම කොමිසම් වාර්තා දෙකම 2015  ඔක්තෝබර් 20 දා පාර්ලිමේන්තුවේ සභාගත කළා. වාර්තා සභාගත කරමින් කතාකළ රනිල්  “එමෙන්ම විදේශිය විනිසුරුවරයන්ගෙන් සමන්විත අධිකරණයක් මඟින් මෙරට යුධ අපරාධ සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියා කළ යුතු බව 2014 වසරේදී මුලින්ම යෝජනා කර ඇත්තේද මහින්ද රාජපක්ෂයි. එම යෝජනාව සම්බන්ධයෙන් මම මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාට ප්‍රශංසා කරනවා” යි පැවසුවා.

එදා එහෙම කියපු අගමැති රනිල් අද විධායක බලතල සහිත, පාර්ලිමේන්තුවේ 132 ක බහුතර බලයක් තිබෙන බලවතෙක්. ඡන්ද කල් දාන්න, විරුද්ධ පාක්ෂිකයන් මර්දනය කරන්න, රටේ සම්පත් විකුණා දමන්න ලෝබ නැතිව ඒ බලතල පාවිච්චි කරනවා. එහෙමනම් යුද අපරාධ චෝදනාවට ලක්වී සිටින මහින්ද රාජපක්ෂ හිටපු ජනාධිපතිවරයා පවා යෝජනා කළ, යහපාලන ආණ්ඩුවේ අගමැති කාලයේ ජිනීවා මානව හිමිකම් කොමිසම එක්ක යෝජනා සම්මත කර ගත්ත රනිල්ට ඒ යාන්ත්‍රණය පිහිටුවන්න බැරි ඇයි? ඒ සඳහා අද තියෙන බාධකය මොකක්ද? සංහිඳියා, සංහිඳියා කිය කියා කෙක‍ර ගගා වින්දිතයන් ගොනාට අන්දවන, ගඟේ යවන තවත් “සත්‍ය හා ප්‍රතිසංධාන කැරට් කොමිසන්” කාට මක්කොරන්නද? ‍

සක්සුදක් සේ එකක් පැහැඳිළියි. යෝජිත “සත්‍ය හා ප්‍රතිසංධාන කැරට් කොමිසම” බටහිර හාම්පුතුන් සනසන්න, ඊළඟ ඡන්දයේ මැතිවරණ ප්‍රකාශනයට දාගන්න, රට විශාල ආර්ථික අගාධයක තිබියදීත් මෙහෙයුම් මණ්ඩල සාමාජිකයන් කියල හෙංචයියන් 13 දෙනෙක් ගේ බඩකට පුරවන්න, තමන් “ලිබරල්” නායකයෙක් කියල සිය බලවේගවලට පෙන්නන්න කරන මජර, තක්කඩි උප්පරවැට්ටියක් කියල.

ආණ්ඩුවේ කොමිසම් හමුවේ ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍යයේ අපරාධ පිළිබඳ සත්‍යය පීඩිතයන් විසින් අනේක වාරයක් කියා පා තිබෙනව. දැන් තියෙන්නේ ඒ සත්‍යය විමර්ශනයකොට තහවුරු කිරීම විතරයි. ඒ අපරාධ කළවුන්ට විරුද්ධව නඩු පවරා දඬුවම් කිරීම පමණයි. සිංහල, බෞද්ධ හමුදාවාදී පාලකයන් මෙන්ම බහුතර විරුද්ධ පක්ෂද එදා මෙදාතුර ඔප්පු කර තිබෙන්නේ එය මේ කපේදී එලි නොවන හීනයක් බව.

එමනිසා යුක්තිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින දේශපාලන පක්ෂ, වෘත්තීය සමිති ඇතුළු බහුජන සංවිධාන හා පු‍රවැසියන් එකතුවෙලා එක හඬින් රනිල්ගේ මේ කපටි, වංචාකාරී, රැවටිලිකාරී, සල්ලි කා දමන යෝජිත කොමිසම වර්ජනය කළ යුතුයි. පරාජය කළ යුතුයි. “අන්තර් ජාතික ස්වාධීන යාන්ත්‍රණයක්” පිහිටුවීමේ යෝජනාව පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත කළ යුතුයි. නැතිනම් රට තුල සිදුකරන ලද බරපතල මානව විරෝධී අපරාධ පිළිබඳව එදා මෙදාතුර දේශීය කොමිසම් විසින් ගොනු කර ඇති සාක්ෂි SLAP වෙත ලබා දීමට ජනාධිපති රනිල්ට බලකළ යුතුයි.

මේවා අලුත් අත්දැකීම් නෙමේ. බණ්ඩාරණායක ඝාතනය ගැන හොයන්න අග්‍රාණ්ඩුකාර විලියම් ගොපල්ලව පත් කළෙත් ජාත්‍යන්තර විනිසුරන්ගෙන්ද සමන්විත කොමිසමක් තමයි. 1963 ජූනි 28 දා පිහිටෙව්ව කොමිසමේ එවකට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු ටී.සැමු‍වෙල් ප්‍රනාන්දු  සභාපති. එක්සත් අරාබි එමිර් රාජ්‍යයේ විනිසුරු අඩෙල් යුනිස් සහ ඝානා රාජ්‍යයේ අභියාචනාධිකරණ විනිසුරු ජී.ඒ මිල්ස් ඔඩි තමයි අනෙක් සාමාජිකයන් වුනේ.

ජනාධිපති කොමිසම් කියන කැරට් අලේ පැටිකිරිය ගැන තවත් හොඳහැටි බලා ගන්න ඕනනම් “කොමිසම් පුරාණ‍ය” නමින් “සන්සෝනි කොමිසමේ සිට බිඳුණු වැව කොමිසම” දක්වා වූ කොටස් 04 කින් යුත් අනර්ඝ ලිපි පෙළක් JDS වෙබ් පුවත් පතේ තිබෙනව. මානව හිමිකම් ක්‍රියාධර, මාධ්‍යවේදී කිත්සිරි විජේසිංහ සහෝදරයා තමයි ඒ ලිපි පෙළේ හිමිකරු. මේ ලිපියේ තිබෙන බොහෝ දත්ත, තොරතුරු උපුටා ගත්තෙත් ඒ ලිපි මාලාවෙන්.  [කොමිසම් පුරාණ‍ය සමස්ත ලිපි මාලාව මෙතනින්: www.jdslanka.org]

ඉස්මුරුත්තාවට යන ශ්‍රී ලංකාවේ භාෂණයේ නිදහසේ ගිනි රස්නයෙන් ජීවිතය බේරාගෙන දුරු රටක දුක් විඳිමින් වුවත් ඉමහත් අධ්‍යයනකින් අනතුරුව ලංකාවේ කොමිසම් පිළිබඳ කිත්සිරි සහෝදරයා ලියා ඇති ලිපි පෙළේ ඔහුගේම සමාලෝචනයකින් මේ ලිපිය අවසන් කළොත් හොඳයි කියල මට හිතුනා.

“පවතින රජයේ දේශපාලනමය බල ව්‍යාපෘතීන්ට සරිලන පරිදි සකස් කෙරෙන සහ අර්ථ දැක්වෙන නීති පද්ධතියක් සහිතව ක්‍රියාවට නැංවෙන ජනාධිපති කොමිෂන් සභාවන් මේ තාක් සෑම විටම ක්‍රියාකොට ඇත්තේ තමන් වෙත නාමිකව හෝ පැවරී ඇති බලය උපයෝගි කොට ගෙන වින්දිත පාර්ශවයන්ට යුක්තිය ඉටුකරලීමට නොව, දේශපාලන බල අධිකාරිත්වය තුටු පහටු කිරිමේ අරමුණු සහ ඉලක්කයන් සහිතව ය. එසේම මේ සෑම කොමිසමක්ම නීතියේ මූලික මූලධර්මයක් වන වගකීමට බැඳී සිටීම හෙවත් වගවීම (accountability) පිළිබඳව සිතා මතාම අතහැර දමනු ලැබ ඇත්තේ ය.”

වින්දිතයිනි!  පීඩිතයිනි!! නුඹලාට යුක්තිය, සාධාරණය හෙටත් නොලැබෙනු ඇත.!